La cousine Bette – Μυθιστόρημα του Ονορέ ντε Μπαλζάκ

Για χάρη της ευχαρίστησης τους οι άνθρωποι διαπράττουν τις πιο φριχτές πράξεις

Ελίζαμπεθ Φίσερ (Μπέτι):

Η ταινία “Cousin Bette”

Τίτλος: Η εξαδέλφη Μπέτι (Cousin Bette)
Σκηνοθεσία: Des McAnuff
Πρωταγωνιστούν: Jessica Lange, Elisabeth Shue, Bob Hoskins, Kelly Mcadams
Διάρκεια: 108΄
Είδος: Δράμα, κωμωδία
Έτος: 1998
Παραγωγή: Βρετανία
Αξιολόγηση: 💛💛

Υπόθεση: Η Μπέτι είναι μια φτωχή και μοναχική μοδίστρα που ζει στο Παρίσι έχοντας όμως πλούσιους συγγενείς – η διάσημη και πλούσια αδελφή της Αντελίν, που ωστόσο μόλις έχει πεθάνει και ως εκ τούτου προσπαθεί να ενσωματωθεί στις ζωές του γαμπρού της βαρώνος Ετόρ Υλό και της ανιψιάς της Ορτάνς Υλό.
Η Μπέτι είχε μεγαλώσει στη σκιά της πολύ όμορφης αδελφής της Αντελίν που ήταν πάντα προσηλωμένη για τον γάμο και την κοινωνική καταξίωση, ενώ εκείνη είχε τη θέση της υπηρέτριας για την οικογένεια της. Για να γίνουν τα πράγματα χειρότερα, η Αντελίν παντρεύεται τον άνδρα που η Μπέτι αγαπά, τον Υλό. Στην ταινία η ιστορία ξεκινά με την ετοιμοθάνατη Αντελίν έχοντας στο προσκέφαλο της τον άπιστο άνδρα της και τον σπάταλο γιο της Βικτορέν. Ζητάει ως ύστατη χάρη από τη Μπέτι να φροντίζει εφ’ εξής την οικογένεια της. Το σχέδιο τη εκδίκησης έχει αρχίσει να εξυφαίνεται στο δολοπλόκο πλέον μυαλό της.

Η ενσωμάτωση της στην οικογένεια ως ίσο μέλος στέκεται αδύνατον όπως άλλωστε και το περίμενε, παρά τις προσπάθειες της.
Ενόσω αυτό δεν μπορεί να το πετύχει, βρίσκει παρηγοριά και συντροφιά στον ωραίο γεαρό Πολωνό κόμη και γλύπτη Ουινσεσλά τον οποίο σώζει από την αυτοκτονία και την πείνα. Όμως ο επιδοξος διάσημος γλύπτης βρίσκει τον έρωτα αλλού στην αγκαλιά της Ορτάνς, αφήνοντας την Μπέτι στην πίκρα της αγαμίας.
Αυτή τότε σχεδιάζει να πάρει εκδίκηση από την οικογένεια που την εξεδίωξε και έκλεψε τη μοναδική της αγάπη.

Με τη βοήθεια της φίλης της εταίρας Τζένι Καντίν που έχει εραστή τον πανίσχυρο Κρεβέλ, νυν δήμαρχο Παρισιού, σιγά σιγά καταστρέφει τις ζωές εκείνων που την περιφρόνησαν. Ο Σεζάρ Κρεβέλ είναι έμπορος που κατάφερε να γίνει ο πλουσιότερος άνθρωπος στο Παρίσι, προσπαθώντας να κερδίσει το γενικό σεβασμό αλλά μη κρατώντας κανένα πρόσχημα, ακόμη το να προσφέρει 200000 φράγκα για να κρυφοκοιτάζει τα κάλλη της Ορτάνς Υλό. Στη συνέχεια εξυφαίνεται η ιστορία καταστροφής για τον Υλό και την οικογένεια του επεμβαίνοντας στις σχέσεις τους. Ένας γάμος της Ορτάνς με τον Κρεβέλ, μπορεί να σώσει από την οικονομική καταστροφή όμως εκείνη αγαπά τον απένταρο γλύπτη κόμη Γουενσεσλά Στάινμπαχ. Στο μεταξύ ο Υλό δανείζεται από παντού για να κρατήσει την ερωμένη του Τζένι Καντίν. Όλους αυτούς τους κρατά στα δάχτυλα της η Μπέτι σαν μαριονέτες. Μια χαραμάδα φωτός ανοίγεται για την Μπέτι όταν συνδέεται με τον αδελφό του βαρώνου, συνταγματάρχη Υλό όμως η σκοτεινιά πάλι έρχεται με τον ξαφνικό του θάνατο που εξανεμίζει όλες τις ελπίδες για την Μπέτι. Έχει πια ανοίξει ο δρόμος για την καταστροφική της μανία.

Η εκδίκηση είναι ένα πιάτο που τρώγεται κρύο

La cousine Bette 1846 Honoré de Balzac

Κάπως έτσι επιγραμματικά θα χαρακτηρίζαμε το κύριο νόημα του συγγραφικού έργου που ανήκει στη σειρά “Φτωχοί συγγενείς” γραμμένο λίγα χρόνια πριν το θάνατο του Μπαλζάκ. Ο καμβάς της ιστορίας είναι περίπλοκος, πολλοί ετερόκλητοι χαρακτήρες που συναντάμε και σε άλλα βιβλία της “Ανθρώπινης Κωμωδίας”, και όλοι εμπλέκονται – καθώς στόχος του Μπαλζάκ είναι να τους παίζει στα δάχτυλα η Μπέτι με την εκδικητική της μανία σφυρηλατημένη από τα τόσα χρόνια κακόβουλων προσβολών και πικρών απογοητεύσεων.

Κριτική: Η ταινία είναι μεν μεγαλοπρεπής με όλους τους χαρακτήρες που συμπλέκονται μεταξύ τους, το πλήθος των κομπάρσων, τα ωραία εξωτερικά γυρίσματα σε φυσικούς χώρους όμως είναι δυσνόητη καθώς δεν αποσαφηνίζεται το πλαίσιο της ιστορίας με το πρωταγωνιστικό πρόσωπο της Μπέτι. Ποια ακριβώς είναι; τι επιδιώκει; γιατί βρίσκεται πάντα στη δεινή θέση της φτωχιάς συγγενούς με τα αισθήματα του μίσους για την οικογένεια της; Σ’ αυτό το ζήτημα απέτυχε η ταινία – της σαφούς εξιστόρησης. Ωστόσο δεσπόζει η φιγούρα της πρωταγωνίστριας Jessica Lange που έδωσε τη δική της εκδοχή της παραμερισμένης ξαδέλφης.

Πρόσωπα – Χρονολόγιο του μπαλζακικού έργου

Το έργο αυτό – η Εξαδέλφη Μπέτι, δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στο περιοδικό Constitutionel κατά το 1846 και μαζί με τον Εξάδελφο Πονς ανήκουν στον τόμο: Οι φτωχοί συγγενείς (Les Parents Pauvres)

1838 Αφηγητής Célestin Crevel επιστήθιος φίλος του βαρώνου Hulot, Adeline σύζυγος Hortense κόρη. Lisbeth (La cousine Bette), Wenceslas Steinbock (Πολωνός κόμης, γλύπτης), Valerie Marnoffe εταίρα (courtisane), φίλη της Bette

1841 – 1843 Ο Célestin Crevel γίνεται δήμαρχος του Quartier, η Valerie Marnoffe έχει τέσσερις εραστές τους βαρώνο Hulot, τον δήμαρχο Celestin Crevel, τον βαρώνο Montes, τον Wenceslas Steinbock σύζυγο της Hortense, Στο προσκήνιο και ο αδελφός του βαρώνου Στρατηγός Hulot που μνηστεύεται με τη Μπέτι αλλά πεθαίνει μη αντέχοντας την οικονομική καταστροφή του αδελφού του.

1845 Ο βαρώνος αφήνει την οικογένεια του για μια παλιά του γνωριμία που τον ενισχύει οικονομικά Ο Célestin Crevel παντρεύεται την Valėrie Marnette προς μεγάλη λύπη του γαμπρού του Victorin καθώς έχει παντρευτεί την κόρη του στο μεταξύ. Με διάφορες δολοπλοκίες της Bette το ζευγάρι βρίσκεται σκοτωμένο κι έτσι όλη η μεγάλη περιουσία του και της Valėrie γυρίζει στην οικογένεια Hulot. Ο βαρώνος γυρίζει σπίτι του, μετά τα χαρμόσυνα νέα από τη γυναίκα του αλλά εξακολουθεί τα “μπερμπαντέματα”. Όταν πεθαίνει η γυναίκα του παντρεύεται τη νεαρή υπηρέτρια. Η Bette πεθαίνει κι αυτή μη αντέχοντας να ζει μ’ ένα μίσος που δεν βρήκε ικανοποίηση.