Δένδρα & Λουλούδια του Προυστ

Illiers – Combray

Δένδρα & Λουλούδια στο έργο του Προυστ

Συχνά στους περιπάτους του ο αφηγητής (ο μικρός Μαρσέλ), παρατηρεί τη Φύση: στο πάρκο του Ιλιέ-Κομπραί, στις ακτές του Μπαλμπέκ στη Νορμανδία, όπου περπατούν στους κήπους του ξενοδοχείου του τα “Ανθισμένα Κορίτσια”. Αργότερα, τα χρώματα, οι μυρωδιές φέρνουν στο νου του περασμένες εικόνες από τα μέρη αυτά καθώς βρίσκεται κλεισμένος στους τέσσερις τοίχους του Παρισινού του διαμερίσματος γράφοντας το έργο “Στην Αναζήτηση του Χαμένου Χρόνου“. Στο διαμέρισμα η πιστή του οικονόμος Σελεστίν του ετοιμάζει ένα τσάι, τον περιποιείται ταλαιπωρημένος ακόμη από μια κρίση άσθματος που τον βασάνιζε από παιδί.

Λουλούδια, ανθισμένα δένδρα, οι δενδροστοιχίες με τις Ασπραγκαθιές (Λευκάκανθες /Aubepines) μιας άνοιξης παντοτινής, μυρωδιές από φρεσκοψημένα μπισκότα (μαντλέν /madeleines) στην κουζίνα του σπιτιού της θείας Λεονί στο Ιλιέ. Τα απογεύματα στο σπίτι με τη βροχή, οι ίριδες στον κήπο, το ανθισμένο κλωνάρι από μια μαυροσταφυλιά που μπαίνει απ’ το παράθυρο στο σαλονάκι. Στις αφηγήσεις του από τη νεότητα του – οι ορχιδέες στο σπίτι της απελπισμένα ερωτευμένης κυρίας Μαντλέν ντε Γκουβρ που κοσμούν το μπούστο της κατά τις εξόδους της στο θέατρο. Οι κατλέγιες, (είδος ορχιδέων) οι ίδιες με της Οντέτ ντε Κρεσύ του Σαρλ Σουάν μετέπειτα γυναίκας… Οι ανθισμένες πασχαλιές καθώς ανάμεσα τους τιτιβίζουν τα πουλιά που κρύβονται στις φυλλωσιές τους.

Ένας κόσμος από αρώματα και χρώματα

Και ήχους φυσικά… σονάτες, ήχοι από ποτήρια και φλιτζάνια που λάμπουν στο φως των κεριών, αναστεναγμοί, κρυφά βλέμματα, μικρές επιστολές ήταν ο κόσμος του Μαρσέλ Προυστ, της πιο λεπταίσθητης και ντελικάτης φυσιογνωμίας – με το έργο – ποταμός, το “Αναζητώντας το χαμένο χρόνο“, που σφράγισε τα τέλη του 19ου με με αρχές του 20ου αιώνα, για να το κρατάμε σήμερα ανέπαφο στα χέρια μας με τον προσήκοντα σεβασμό προς μια ιδιοφυΐα.

(...) Τελικά η μητέρα μου μου 'λεγε: "Άντε λοιπόν, μη μένεις εδώ συνεχώς, ανέβα στο δωμάτιο σου, αν ζεσταίνεσαι πολύ στο ύπαιθρο, πήγαινε όμως πρώτα για λίγο ν' αναπνεύσεις καθαρό αέρα, για να μην αρχίσεις το διάβασμα μόλις σηκωθείς απ' το τραπέζι". Πήγαινα να καθήσω κοντά στην αντλία του νερού και στην ποτίστρα της - απ' αυτές που είναι συχνά διακοσμημένες σα γοτθικά βαφτιστήρια, με μια σαλαμάντρα, σκαλισμένη, πάνω στη φτηνή πέτρα, σαν κινούμενο ανάγλυφο απ' το αλληγορικό και μακρόστενο κορμί της - να καθήσω στον μπάγκο δίχως πλάτη στη σκιά μιας πασχαλιάς, σ' αυτή τη μικρή γωνιά του κήπου που 'βλεπε, με μια πόρτα υπηρεσίας, στην οδό Σαιντ-Εσπρί και που πάνω απ' το ανώμαλο της έδαφος δυο σκαλοπάτια οδηγούσαν στο πίσω μέρος της κουζίνας, σαν προεξοχή του σπιτιού κι ανεξάρτητη του κατασκευή. Μπορούσες να διακρίνεις το πλακόστρωτο της κουζίνας που γυάλιζε σα να 'ταν από πορφυρίτη. Έμοιαζε λιγότερο με το άντρο της Φρανσουαζ και πιότερο με μικρό ναό της Αφροδίτης. Ξεχείλιζε από τις προσφορές του τυροκόμου, του φρουτέμπορου, της μανάβισσας, που έρχονταν κάποτε από μακρινά χωριουδάκια για να της αφιερώσουν τα πρωϊμάδια των χωραφιών τους. Και την κορφή της στέγης τη στεφάνωνε πάντα το γουργουρητό μιας περιστέρας. (...) (Κεφ. Β΄ Κομπραί σελ. 93)

🌾 Εκδόσεις Ηριδανός, μετάφραση από το γαλλικό πρωτότυπο Παύλος Α. Ζάννας (Α΄ Μέρος Από τη Μεριά του Σουάν 3 τόμοι: Κομπραί, Ένας έρωτας του Σουάν, Ονόματα Τόπων Το Όνομα). Αφιέρωση: “Στον Κύριο Γκαστόν Καλμέτ Δείγμα βαθειάς κι εγκάρδιας ευγνωμοσύνης“
Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο (A la recherche du Temps Perdu)

Η αγαπημένη σονάτα του Προυστ – Η σονάτα του Βεντέιγ όπως την αποκαλούσε