Το πάθος της Χαρτοπαιξίας – Κοινός τόπος στους Ρώσους δραματικούς συγγραφείς Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι (Ο Παίκτης), Αλεξάντρ Πούσκιν (Ντάμα Πίκα).
Ντάμα Πίκα – Βιβλίο (1834)
Ο Χέρμαν, ο κύριος χαρακτήρας της “Ντάμα Πίκα” (1834), είναι ένας νεαρός Γερμανός αξιωματικός του Μηχανικού, που ζει σε μια ξένη χώρα, τη Ρωσία. Φαίνεται εξαρχής λογικός και σώφρων άνθρωπος που δεν εμφορείται από πάθη. Σιγά σιγά, όμως, αυτή η εικόνα αλλάζει, όταν βλέπουμε πως μια φανταστική εξιστόρηση, σχετικά με κάποιο χρυσοφόρο μυστικό, τινάζει σαν ελατήριο το πάθος του τυχερού παιχνιδιού μέσα του.
Ήδη από τη λέξη που εκστομίζει: “Παραμύθια!” μόλις έχει ακούσει την εξιστόρηση, είναι φανερή μέσα του η σύγχυση μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας που θα τον οδηγήσει, με τη συνδρομή της τύχης, σε απρόοπτες εξελίξεις.
Ένα σύντομο αριστούργημα, στο οποίο ο Πούσκιν, με ύφος καθαρό και απέριττο, μιλάει με βαθιά αγάπη -ίσως και λίγο άγρια- για όλες τις χαρές, όλες τις ηδονές της ζωής. (από biblionet.gr)
Ντάμα Πίκα Όπερα (1880) – Πράξη 3
Τίτλος: “Ντάμα Πίκα” (The queen of spades)
Είδος: Όπερα (σε 3 πράξεις)
Συνθέτης: Piotr-Ilyich Tchaikovsky
Βιβλίο: Pikovaya Dama (Ντάμα Πίκα) Alexander Pushkin (1834)
Λιμπρέτο: Modest Tchaikovsky (46 χρόνια μετά τη δημοσίευση του διηγήματος του Πούσκιν)
Έτος: 1880 (πρεμιέρα) Αγία Πετρούπολη
Σκηνή 1 Στον κοιτώνα του στρατοπέδου καθώς ο άνεμος ουρλιάζει ο Χέρμαν διαβάζει το γράμμα της Λίζας που του λέει να συναντηθούν τα μεσάνυχτα στην όχθη του ποταμού. Φαντάζεται τη χορωδία να ψάλει στην κηδεία της κόμησας, ενώ ταράζεται από ένα χτύπημα στο παράθυρο. Τότε εμφανίζεται το φάντασμα της κόμησας, που του λέει πως – αν και είναι ενάντια στη θέληση της, πρέπει να του εξομολογηθεί το μυστικό των χαρτιών, ώστε να μπορέσει να παντρευτεί και να σώσει τη Λίζα.
Σκηνή 2 Στο χειμωνιάτικο τοπίο του ποταμού είναι μεσάνυχτα και η Λίζα περιμένει τον Χέρμαν, ελπίζοντας πως την αγαπά ακόμη ενώ σιγά-σιγά, το σκοτάδι αρχίζει να σκεπάζει το όνειρο της νιότης και της ευτυχίας της. Τότε τον βλέπει να προχωρά προς αυτήν, και σε λίγο λόγια παρηγοριάς βγαίνουν απ’ τα χείλη του. Σε λίγο όμως, αρχίζει το παραμιλητό του για το μυστικό της κοντέσας, κάνοντας τον να μην αναγνωρίζει τη Λίζα πια – τόσο βυθισμένος σ’ αυτό που την εγκαταλείπει γυρίζοντας πίσω. Αυτή μόλις καταλαβαίνει πως όλα πια έχουν χαθεί οριστικά, αυτοκτονεί.
Σκηνή 3 Στη χαρτοπαιχτική λέσχη, οι αξιωματικοί του λόχου του Χέρμαν έχουν τελειώσει το δείπνο τους και ετοιμάζονται να παίξουν χαρτιά. Ο πρίγκηπας Γιελέτσκι – του οποίου μόλις χάλασε η σχέση, προστίθεται στην παρέα τους – “άτυχος στην αγάπη, τυχερός στα χαρτιά“, τους λέει. Ο Τσεκαλίνσκι αρχίζει να τραγουδά ένα τραγούδι των χαρτοπαικτών.
Μόλις φθάνει ο Χέρμαν, παραξενεύονται όλοι που τον βλέπουν αγριεμένο και απειλητικό. Ο πρίγκηπας Γιελέτσκι διαβλέπει μια φιλονικία και ζητά από τον κόμη Τόμσκι να είναι μάρτυρας του – αν κάτι τέτοιο προκύψει.
Ο Χέρμαν τότε, στοιχηματίζει με πυρετώδη διάθεση το υπέρογκο ποσό των σαράντα χιλιάδων ρουβλίων. Τους κερδίζει και τους τρεις ενώ αυτοί παραξενεύονται από τη μανιακή του συμπεριφορά. Μετά στοιχηματίζει στον αριθμό επτά της τράπουλας και τους κερδίζει πάλι.
Παίρνει το ποτήρι και το υψώνει με την πρόποση: “Η ζωή δεν είναι παρά ένα παιχνίδι” φωνάζει. Ο Γιελέτσκι δέχεται τη καινούργια του πρόκληση να ακολουθήσουν και τρίτο γύρο. Ο Χέρμαν ποντάρει ό,τι έχει και δεν έχει στον άσσο, αλλά όταν δείχνει το χαρτί του, αυτό δεν είναι παρά η ντάμα πίκα, ενώ βλέπει το φάντασμα της κόμησας να τον κοιτά περιπαιχτικά, κοροϊδεύοντας τον. Τότε εκείνος αυτοκτονεί ενώ ζητά συγχώρεση (Άρια Χέρμαν: Forgive me celestial creature) από τον πρίγκηπα Γιελέτσκι και τη Λίζα.
(πηγή en.wikipedia.org/wiki/The Queen of Spades)
Σχετικά: Ντάμα Πίκα
